Τάσος Γκρους - Χαλκίδα απο το δίσκο «Καράβι απόψε το φιλί» του 1992

Ο Τάσος Γκρους ανήκει στην κατηγορία των συνθετών που, αν και στο ενεργητικό του έχει τραγούδια που έγιναν επιτυχίες, το όνομά του παραμένει άγνωστο στο ευρύ κοινό. 

Ο κύριος λόγος που συμβαίνει αυτό, είναι γιατί τα τραγούδια του (καθώς και πολλών άλλων συνθετών), έγιναν γνωστά μέσα από προσωπικούς δίσκους ερμηνευτών που συνήθως αποτελούν ανθολογία τραγουδιών από διαφορετικούς δημιουργούς, με αποτέλεσμα στη συνείδηση του κόσμου να καταγράφεται ότι τα τραγούδια ανήκουν στον ερμηνευτή και όχι στους δημιουργούς τους. 

Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει (ακόμα κι από ραδιοφωνικούς παραγωγούς) να αναφέρεται το «Δε θα ξαναγαπήσω» του Καζαντζίδη (ενώ είναι του Λοΐζου και του Λευτέρη Παπαδόπουλου) ή ο «Υδροχόος» και το «Απόψε σιωπηλοί» του Παπάζογλου (ενώ είναι – φυσικά – και τα δύο με τη μουσική της Βάσως Αλλαγιάννη). 

Σε αυτή την κατηγορία των "αφανών" συνθετών βρίσκεται και ο Τάσος Γκρους, έχοντας στο ενεργητικό του λαϊκά τραγούδια που έγιναν πολύ γνωστά στο κοινό, ενώ ο ίδιος παρέμεινε στη σκιά των ερμηνευτών που τα τραγούδησαν.

Το πιο γνωστό τραγούδι που έχει συνθέσει ο Τάσος Γκρους, είναι η «Χαλκίδα», σε στίχους του Ηλία Κατσούλη. 

Το τραγούδι έγινε μεγάλη επιτυχία το 1992, όταν το τραγούδησε ο Μανώλης Λιδάκης στο προσωπικό του δίσκο με τίτλο «Καράβι απόψε το φιλί». 

Στην πραγματικότητα, αυτή είναι η δεύτερη εκτέλεση του τραγουδιού. 

Την πρώτη τη συναντάμε ένα χρόνο πριν, το 1991 στον δίσκο «Λέξεις μυστικές», τον δεύτερο προσωπικό δίσκο του Τάσου Γκρου που περιελάμβανε 10 λαϊκά τραγούδια σε στίχους του Ηλία Κατσούλη, Βαγγέλη Κάσσου, Μπέττυς Κομνηνού και Ηλία Τσέχου. 

Ερμηνευτής ήταν ο Κωνσταντίνος Χατζημιχάλης και ο δίσκος εκδόθηκε στον Σείριο του Μάνου Χατζιδάκι. 

Σε παλιότερη συνέντευξή του, ο Τάσος Γκρους είχε αναφέρει για τις «Λέξεις μυστικές»: “Είναι ένας δίσκος που περιέχει τόσο το λαϊκό όσο και το λυρικό στοιχείο. 

Το σημαντικό για εμένα ήταν ότι αυτά τα τραγούδια τα αγκάλιασε ο Μάνος Χατζιδάκις και τα εξέδωσε στον Σείριο. Επίσης, ότι για δυο-τρία από αυτά, έλεγε πως θα ήθελε να τα είχε γράψει εκείνος, τόσο πολύ του άρεσαν”.

Η πρώτη αυτή εκτέλεση της «Χαλκίδας» δεν ευτύχησε να έχει την επιτυχία που σημείωσε η επανεκτέλεση με τον Μανώλη Λιδάκη. 

 

Ο Κωνσταντίνος Χατζημιχάλης ερμηνεύει το τραγούδι με τρόπο λιτό, όπως θα το τραγουδούσε μια παρέα σε κάποια παραλία απέναντι απ’ τον πορθμό του Ευρίπου, αντικρίζοντας τα φώτα της Χαλκίδας και το φωτισμένο φρούριο της Κανήθου. 

 

Αν και ο ρυθμός του τραγουδιού είναι το τσιφτετέλι, ο Χατζημιχάλης επιμένει σε μια ερμηνεία μελαγχολική και περισσότερο εσωστρεφή, απόλυτα ταιριαστή με τους στίχους του Ηλία Κατσούλη:

Χάνομαι χωρίς ελπίδα, μέρα νύχτα στη Χαλκίδα
Στο δικό σου το περίπου και στα ρεύματα του Ευρίπου.
Η ψυχή μου θα σαλπάρει, στα νερά τα σκοτεινά
Η παλίρροια θα με πάρει και δε θα με δεις ξανά.
Περπατώ στην παραλία, γίνομαι του κόσμου λεία
Ναυαγός χωρίς σανίδα, ούτ’ απόψε δε σε είδα.
Ξέρω πως δεν έχω ελπίδα, εδώ πέρα στη Χαλκίδα
Οι τρελοί μείναμε λίγοι κι ο Σκαρίμπας έχει φύγει.

Ο Ηλίας Κατσούλης πλέκει με δεξιοτεχνία ένα παιχνίδι ανάμεσα στο φαινομένο των υδάτων της γέφυρας του Ευρίπου και την εσωτερική του διάθεση. 

 

Όπως τα νερά αλλάζουν κατεύθυνση ανά έξι ώρες (με ενδιάμεσα μία ώρα στασιμότητας, φαινόμενο μοναδικό που συναντάμε μόνο στον πορθμό του Ευρίπου), έτσι και σε αυτό το ερωτικό τραγούδι, το “δικό σου το περίπου” μοιάζει να ακολουθεί να νερά της Χαλκίδας στην άστατη και αλλοπρόσαλλη κίνησή τους. 

 

Ο Τάσος Γκρους ντύνει τους στίχους του Κατσούλη με ρυθμό λαϊκό, που όμως καταφέρνει να αναδείξει τόσο την μελαγχολία των ερωτικών στίχων, όσο και την ποιητική διάθεση του στιχουργού, με αποκορύφωμα την αναφορά στον Γιάννη Σκαρίμπα.

Η «Χαλκίδα» είναι ένα τραγούδι από εκείνα που συνδυάζουν τον λαϊκό ρυθμό με έναν λόγο βαθιά ποιητικό. 

 

Σε αυτή την πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού, η ενορχήστρωση είναι λιτή και ουσιαστική: η κλασική κιθάρα, το ούτι και το μαντολίνο, το ακορντεόν και τα ανατολίτικα κρουστά, φτιάχνουν ένα χαμηλών τόνων μουσικό τοπίο που γίνεται πρόσφορο έδαφος για να “ανθίσει” ο στίχος. 

 

Το τραγούδι έγινε γνωστό με την επανακτέλεσή του και τη φωνή του Μανώλη Λιδάκη (μια εκδοχή πιο “εξωστρεφής” από εκείνη του Κωνσταντίνου Χατζημιχάλη, που όμως κράτησε τα βασικά συστατικά του τραγουδιού χωρίς να αλλοιώσει το αρχικό του ύφος, με τον Λιδάκη σε μια από τις καλύτερες ερμηνείες του). 

 

Όμως, η πρώτη εκτέλεση που βρίσκουμε στις «Λέξεις μυστικές», θεωρώ πως αποτυπώνει με ακρίβεια στο σύνολό της την αισθητική του τραγουδιού και φωτίζει τόσο τον λαϊκό χαρακτήρα του, όσο και τον ποιητικό λόγο του Ηλία Κατσούλη. 

 

Ο Τάσος Γκρους γνωρίζει την τέχνη τού πως φτιάχνεται ένα γνήσιο λαϊκό τραγούδι. 

 

Η «Χαλκίδα» είναι σίγουρα το καλύτερο παράδειγμα.

Η Χαλκίδα σε παλιά φωτογραφία 

 

 

ΠΗΓΗ. toaromatoutragoudiou

 

ΒΙΝΤΕΟ.

 

 

ΧΑΛΚΙΔΑ

 

Χάνομαι χωρίς ελπίδα

μέρα νύχτα στη Χαλκίδα

στο δικό σου το περίπου

και στα ρεύματα του Ευρίπου.

Η ψυχή μου θα σαλπάρει

στα νερά τα σκοτεινά

η παλίρροια θα με πάρει

και δε θα με δεις ξανά!

Περπατώ στην παραλία

γίνομαι του κόσμου λεία

ναυαγός χωρίς σανίδα

που κι απόψε δε σε είδα!

Ξέρω πως δεν έχω ελπίδα

εδώ πέρα στη Χαλκίδα

οι τρελοί μείναμε λίγοι

κι ο Σκαρίμπας έχει φύγει.