Σταύρος Κουγιουμτζής - «Έβρεχε ο κόσμος»

Ο πρώτος δίσκος της Μαρίας Κουγιουμτζή με τη συμμετοχή του Γιώργου Νταλάρα.

Ήταν παραμονές Χριστουγέννων του 2000 όταν στο τμήμα «Νέες κυκλοφορίες» στα δισκάδικα της εποχής, αντίκρισα με ενθουσιασμό τη νέα δισκογραφική δουλειά του Σταύρου Κουγιουμτζή, που μόλις είχε κυκλοφορήσει από τη Minos-Emi, με τίτλο «Έβρεχε ο κόσμος». Τ

ους στίχους υπέγραφαν, σε έξι κομμάτια ο ίδιος ο συνθέτης, σε ένα ο Λάζαρος Ανδρέου, σε τρία ο Αντώνης Τσαγρής, ενώ ο Κουγιουμτζής διάλεξε να μελοποιήσει τη «Φυλακή» του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, ένα ποίημα το οποίο έχει γνωρίσει μέχρι σήμερα τέσσερις διαφορετικές εκδοχές, από ισάριθμους δημιουργούς. 

Στη δουλειά αυτή έκαναν το δισκογραφικό τους ντεμπούτο δυο νέοι ερμηνευτές, η κόρη του συνθέτη Μαρία Κουγιουμτζή, με έξι τραγούδια, ο Γιώργος Χριστοδούλου με δύο, ενώ με τρία τραγούδια συμμετείχε ο ιδανικότερος ερμηνευτής των τραγουδιών του Κουγιουμτζή - όπως τον έχει αποκαλέσει ο ίδιος ο συνθέτης - ο Γιώργος Νταλάρας.

Το δίσκο συμπλήρωνε, κατά την προσφιλή συνήθεια του Κουγιουμτζή, ένα οργανικό, που στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν η ορχηστρική εκδοχή του «Πώς να σου πω».


1) Πώς να σου πω (Στίχοι: Σταύρος Κουγιουμτζής) Μαρία Κουγιουμτζή
2) Ο δραπέτης (Λάζαρος Ανδρέου) Γιώργος Νταλάρας
3) Μη μου λες (Σταύρος Κουγιουμτζής) Μαρία Κουγιουμτζή
4) Στη φυλακή με κλείσανε (Ναπολέων Λαπαθιώτης) Γιώργος Νταλάρας
5) Έβρεχε ο κόσμος (Σταύρος Κουγιουμτζής) Μαρία Κουγιουμτζή
6) Εμείς οι δυο (Αντώνης Τσαγρής) Μαρία Κουγιουμτζή
7) Την αγάπη συλλαβίζω (Αντώνης Τσαγρής) Γιώργος Χριστοδούλου
8) Αυτός ο κόσμος (Σταύρος Κουγιουμτζής) Γιώργος Νταλάρας
9) Οδός ερωτευμένων (Σταύρος Κουγιουμτζής) Μαρία Κουγιουμτζή
10) Όπως με κρατάς (Αντώνης Τσαγρής) Μαρία Κουγιουμτζή
11) Όταν σε χάνω (Σταύρος Κουγιουμτζής) Γιώργος Χριστοδούλου
12) Πώς να σου πω - Ορχηστρικό. Σόλο κιθάρα: Γιώργος Νταλάρας

 

H ενορχήστρωση έγινε από το Γιώργο Ζαχαρίου, ο οποίος έπαιξε πιάνο και πλήκτρα. Μαζί του οι Φίλιππος Τσεμπερούλης: σαξόφωνο, κλαρινέτο, Σπύρος Γκούμας: μπουζούκι, μαντολίνο, μπαγλαμά, Γιάννης Ζευγώλης: βιολί, Βαγγέλης Καρίπης: κρουστά, Βασίλης Δρογκάρης: ακορντεόν, Γιώργος Καλούδης: τσέλο, Σπύρος Παναγιωτόπουλος: τύμπανα, Θανάσης Σοφράς: μπάσο, Νίκος Σακκάς: κλασική κιθάρα, Σάββας Χριστοδούλου: ακουστική, δωδεκάχορδη κιθάρα. 

Ο Γιώργος Νταλάρας έπαιξε κιθάρα στο ορχηστρικό. Δεύτερες φωνές έκαναν ο Κοσμάς Κοκκόλης και η Μαρία Σπυροπούλου. 

Η διεύθυνση παραγωγής έγινε από τον Άγγελο Σφακιανάκη, η ηχογράφηση στο studio Odeon από τον Ηλία Λάκκα, ενώ συμπληρωματικές ηχογραφήσεις έγιναν από το Μάνο Γοβατζιδάκη και τη Νιόβη Παναγιωτάτου.

Στο λιτό του σημείωμα στο ένθετο του cd ο Σταύρος Κουγιουμτζής ευχαριστεί τους συντελεστές του cd:

“Για την έκδοση αυτού του cd θέλω να ευχαριστήσω όσους βοήθησαν για την ολοκλήρωσή του. Τον κ. Μπουρμά, τον Άγγελο Σφακιανάκη, τον Γιώργο Ζαχαρίου, τον Ηλία Λάκκα. Την Νιόβη Παναγιωτάτου και τον Μάνο Γοβατζιδάκη. Τον Δημήτρη Μαργετάκη, την Λία Χατζηδημητρίου και την Μαρία Πιτσόκου. Όλους τους μουσικούς και όπως πάντα τον Γιώργο Νταλάρα για όλη του την συμπαράσταση”.

Σταύρος Κουγιουμτζής

Όσον αφορά την προβολή του δίσκου από τον τύπο, δεν θα έλεγα πως επικράτησε ιδιαίτερος χαμός. 

Εκτός από κάποια κείμενα στον έντυπο τύπο, μεταδόθηκε μόνο ένα τρίλεπτο ρεπορτάζ στο δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1 (το οποίο μπορείτε να παρακολουθήσετε στο συνημμένο video), ενώ το μοναδικό, ίσως, από τα ραδιόφωνα, στο οποίο μεταδίδονταν μέχρι σήμερα κάποια από τα τραγούδια του δίσκου ήταν το Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. (Αν δεν το γνωρίζετε, είναι αυτό το ραδιόφωνο, το οποίο δεν υπάρχει πλέον, με βάση την αναδημιουργία της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης!)

Ο γνωστός συνθέτης Δημήτρης Παπαδημητρίου είχε γράψει τότε στο «Δίφωνο»:

“Λέει κάπου ένας στίχος του ίδιου του Κουγιουμτζή: «Αυτός ο κόσμος είναι μια πλάνη/ κι εσύ που ξέρεις ποιος ήμουν χτες / στείλε έναν ήλιο να με ζεστάνει / δεν τις αντέχω τόσες βροχές». Αυτή είναι η εικόνα που έχω για τον δίσκο. Αυτό το τετράστιχο δηλώνει αυτόματα κάποια πράγματα και πρέπει να σηκωθώ όρθιος απέναντί τους… Ο Κουγιουμτζής έφερε έναν ήχο και ένα ήθος σημαντικό, το οποίο χαρακτήρισε την εποχή του και με αυτό συνεχίζει ακόμα και σήμερα. 

Είναι ο εαυτός του, δεν μπορεί ν’ αλλάξει ούτε πρέπει ν’ αλλάξει υποχρεωτικά… Το αίτημα να γίνει «νέος» ο Κουγιουμτζής είναι, για μένα, λιγάκι, προκρούστειο…”

 

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του δίσκου είναι η ρυθμική του πολυμορφία. Από τα 11 κομμάτια, ο μόνος ρυθμός που ακούγεται σε δυο τραγούδια είναι το βαλς και το χασάπικο, ενώ στα υπόλοιπα επτά, έχουμε επτά διαφορετικούς ρυθμούς, από ζεϊμπέκικο, καμηλιέρικο και τσιφτετέλι, μέχρι swing! 

Το τραγούδι που ακούστηκε, ίσως, περισσότερο απ’όλα ήταν το περίφημο βαλσάκι «Πώς να σου πω», για το οποίο είχε γυριστεί τότε και videoclip. Κι αν αυτός ο δίσκος δεν γνώρισε επιτυχία αντίστοιχη με κάποια από τα παλαιότερα έργα του συνθέτη, έγινε γνωστός σε όλους όσους αγαπούν το καλό τραγούδι.

Κι αυτό γιατί ο Κουγιουμτζής, στα εξήντα οκτώ του χρόνια, έγραψε μερικά από τα ωραιότερα τραγούδια της καριέρας του. Εκτός από το βαλσάκι, έχουμε το ομότιτλο του δίσκου, το «Την αγάπη συλλαβίζω» με το Γιώργο Χριστοδούλου και τον «Δραπέτη», ένα τραγούδι με «άρωμα» Θεσσαλονίκης, πάνω σε στίχους του ηθοποιού του θεάτρου, κινηματογράφου και ποιητή Λάζαρου Ανδρέου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 30 Ιανουαρίου του 2005, δυο μήνες περίπου πριν από τον Κουγιουμτζή. 

Ξεχωρίζει βεβαίως ένα τραγούδι βγαλμένο μέσα από τα βάθη της ψυχής του Κουγιουμτζή, το οποίο εντελώς συμπτωματικά αναφέρεται στον Τσιτσάνη και έμελλε να είναι και το τελευταίο της ιστορικής συνεργασίας του συνθέτη με το Γιώργο Νταλάρα. 

Είναι συγχρόνως ένα από τα πιο «αδικημένα» αυτής της συνεργασίας, αφού μόλις πριν από δυο μήνες ακούστηκε για πρώτη φορά ζωντανά, από κάποιον από τους συντελεστές του. Αυτό έγινε από τον τραγουδιστή, στις δυο εμφανίσεις του στη μουσική σκηνή «Οδός Ονείρων» στη Χαλκίδα. Λένε λοιπόν οι στίχοι μεταξύ άλλων:

«Σ‘ αυτό τον κόσμο είμαστε ξένοι
το κάθε σπίτι μια φυλακή
και η ζωή μας συννεφιασμένη
σαν του Τσιτσάνη την Κυριακή»

Ξεχωρίζοντας τα παραπάνω τραγούδια, δεν σημαίνει πως δεν αξίζουν τα υπόλοιπα. Όλος ο δίσκος έχει τη σφραγίδα του συνθέτη, ενώ η χαρακτηριστική μελαγχολία στις μελωδίες και τα λόγια του είναι διάχυτη κι εδώ. 

Τα μόνα ίσως τραγούδια, για τα οποία θα λέγαμε, πως είναι «εκτός κλίματος» Κουγιουμτζή, είναι το «Μη μου λες», κυρίως λόγω στίχων και το «Εμείς οι δυο», λόγω ενορχήστρωσης και ρυθμού. 

Αν και ελπιδοφόρα η πρώτη παρουσία του Γιώργου Χριστοδούλου, τραγουδιστή με πολλές δυνατότητες - σαφώς επηρεασμένου από το Γιώργο Νταλάρα - δεν είχε ανάλογη πορεία, τουλάχιστον όσον αφορά τη δισκογραφία. Μόνο μια προσωπική δουλειά ακολούθησε, δέκα χρόνια μετά, με τίτλο «Άμμος καυτή». 

Όσον αφορά τη Μαρία Κουγιουμτζή, δανείζομαι κάποια σημεία από ένα κείμενο του Λάμπρου Λιάβα που δημοσιεύθηκε στην «Ελευθεροτυπία» στις 24 Ιανουαρίου 2001:

“…Γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός η επάνοδος του συνθέτη με μια πρόσφατη δισκογραφική έκδοση, με τον γενικό τίτλο «Έβρεχε ο κόσμος» (εκδ.Μίνως ΕΜΙ), όπου καταθέτει έντεκα καινούργια τραγούδια. Βαθύτερο κίνητρο αυτής της εκλογής δείχνει να είναι η ανάγκη του να συνοδέψει την κόρη του Μαρία Κουγιουμτζή στα πρώτα της καλλιτεχνικά βήματα ως τραγουδίστρια. Παρέχοντάς της ένα οικείο και σταθερό έδαφος, για να αναπτύξει τις δυνατότητες και να ξεδιπλώσει το ταλέντο της. 

Πράγματι, η νεαρή ερμηνεύτρια προέρχεται από «καλή γενιά» και από το πρώτο κιόλας τραγούδι (από τα έξι που συνολικά ερμηνεύει) κερδίζει τον ακροατή με την ευγενική της παρουσία, το ζεστό μέταλλο της φωνής, την καλή άρθρωση, την εύπλαστη ερμηνεία, που ακολουθεί τις «καμπύλες» της μελωδίας κι αποδίδει τις ανάσες του ποιητικού λόγου. 

Δεν είναι λίγες οι στιγμές που παραπέμπει στο ερμηνευτικό ήθος της μητέρας της, της Αιμιλίας Κουγιουμτζή, και στη λυρική ευαισθησία που διέκρινε τη Χαρούλα Αλεξίου ή την Άννα Βίσση (πού είσαι νιότη!...), όταν έκαναν τα πρώτα τους βήματα με τραγούδια του πατέρα της στις αρχές της δεκαετίας του ’70.  

Στην αίσθηση αυτή της παλιάς, καλής περιόδου του ελληνικού τραγουδιού μας αναβαπτίζουν τα κομμάτια του δίσκου, χωρίς όμως νοσταλγική ή «ρετρό» διάθεση, καθώς δεν έχουν το σύμπλεγμα και την αγωνία να ακουστούν «διαφορετικά» και «σημερινά», αλλά απλά κι αβίαστα ξαναπιάνουν το νήμα της επικοινωνίας, όπως σε φίλους που ξανασυναντιούνται έπειτα από καιρό. 

Τα τραγούδια του Κουγιουμτζή ευαίσθητα με μια δική τους εσωτερική δυναμική (σαν την υγρασία της Θεσσαλονίκης και το κύμα στις παραλίες της Χαλκιδικής), αποτελούν μικρούς ύμνους στη μουσική ποιητική του καθημερινού. 

 Με αναγνωρίσιμες μελωδικές γραμμές, με ροή και πλαστικότητα χωρίς περιττά στολίδια και γεμίσματα, με μια δομή ισορροπημένη στα κουπλέ, τα ρεφρέν και τις επαναλήψεις, που αντανακλούν μιαν αντίστοιχη τάξη και σειρά στη στάση του δημιουργού τους απέναντι στη ζωή και στην τέχνη”.

ΒΙΝΤΕΟ.

 Όσον αφορά τη δισκογραφική παρουσία των τραγουδιών στο χρόνο, στον επόμενο δίσκο της Μαρίας Κουγιουμτζή «Μπορεί να ’ναι αγέρας», που κυκλοφόρησε το 2007, συμπεριλήφθηκαν, με νέα ηχογράφηση στα φωνητικά, το «Μη μου λες» (με διαφορετικά λόγια του Φίλιππου Γράψα και τίτλο «Πες το μόνο»), καθώς και τα «Έβρεχε ο κόσμος», «Στην οδό ερωτευμένων» και το «Πώς να σου πω», τόσο στην εκδοχή του με λόγια, όσο και σαν ορχηστρικό. 

Σ’ αυτό το δίσκο η Μαρία Κουγιουμτζή ξαναηχογράφησε με τη φωνή της και το «Αυτός ο κόσμος». 

Το «Πώς να σου πω» συμπεριλήφθηκε με τη Μαρία Κουγιουμτζή και στο cd - dvd με τη ζωντανή ηχογράφηση των δυο συναυλιών του Γιώργου Νταλάρα με τα τραγούδια του Σταύρου Κουγιουμτζή στο Ηρώδειο το 2008, που κυκλοφόρησε στα τέλη του 2010.

ΒΙΝΤΕΟ.  Ρεπορτάζ στο δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1, για την κυκλοφορία του δίσκου του Σταύρου Κουγιουμτζή «Έβρεχε ο κόσμος» στις 25-1-2001.

ΠΗΓΗ. ogdoo.gr